Ø El#dedo#pleximetro#debe#adaptarse#a#la#superficie#sin#ejercer#demasiada#presión#y#el#resto#de#los#dedos#van#levantados#
Ø El#golpe#es#con#el#extremo#o#punta#del#dedo#percutor#moviendo#solo#la#articulación#de#la#muñeca,#el#antebrazo#firme#
orientado#perpendicularmente#a#la#mano#del#dedo#pleximetro!
Ø El#dedo#percutor#debe#caer#perpendicular#al#dedo#pleximetro#e#inmediatamente#por#detrás#de#su#uña!
Ø Los#golpes#deben#ser#suaves#y#breves,#con#rebote!
Ø En#cada#sitio#deben#darse#dos#o#tres#golpes#espaciados#igual#ritmo#e#intensidad!
Ø En#órganos#simétricos#resulta#útil#a#la#percusión#comparada#de#uno#y#otro#!
Ø Además#de#la#sensación#auditiva#el#dedo#también#percibe#vibraciones.#En#matidez#también#se#percibe#la#ausencia#de#la#
vibración#!
SECUENCIA!DE!LA!PERCUSION!
a. Región#anterior:#Px#decúbito#dorsal#o#sentado,#se#percute#sobre#espacios#intercostales#desde#la#región#superior#hasta#la#
inferior#mientras#el#px#respira#suavemente.#En#el#lado#derecho#se#encuentra#sonoridad#desde#la#región#infraclavicular#hasta#la#
5ta#costilla#donde#comienza##submatidez#hepática,#sobre#la#6ta#costilla#la#matidez#hepática.#Del#lado#izquierdo#el#corazón#
modifica#desde#la#3ra#costilla#dando#submatidez#y#matidez.#El#espacio#de#traube#en#el#reborde#costal#aparece#timpanismo#
b. Vértices#pulmonares:#la#percusión#de#los#vértices#delimita#los#campos#apicales#de#Kronig.#Se#realiza#situándose#a#ambos#lados#
del#px#en#las#regiones#anterior#y#posterior,#se#coloca#dedo#pleximetro#perpendicular#a#las#líneas#de#Kronig#y#se#percute#desde#la#
región#central#(sonora)#hacia#adentro#y#hacia#afuera#(matidez)#delimitando#dos#franjas#de#sonoridad#normalmente#simétricas.#
Cualquier#asimetría#permite#pensar#en#procesos#retractiles#(TBC)#o#infiltrativos#(tumor,#neumonía).!
c. Región#dorsal:#El#Px#sentado#con#mmss#relajados#y#en#posición#simétrica.#Se#
percute#de#arriba#abajo#siguiendo#las#líneas#paravertebral,#medioescapular#y#
axilar#posterior,#realizando#comparación#entre#ambos#hemitórax.#!
Para#explorar#las#bases#mientras#el#px#respira#normalmente#se#traza#una#
pequeña#marca#a#la#altura#donde#comienza#la#matidez,#se#le#solicita#que#
inspire#profundamente#y#contenga#el#aire#mientras#se#percute#hacia#abajo#
hasta#volver#a#encontrar#la#matidez#donde#se#realiza#una#nueva#marca.#
Normalmente#la#base#desciende#y#existe#un#desplazamiento#de#4#a#6#cm.#!
Al#percutir#la#columna#se#percibe#sonoridad#desde#C7#a#D10#o#D11.!
d. Regiones#laterales:#El#px#sentado#o#en#decúbito#lateral#con#el#brazo#levantado#
y#la#mano#colocada#sobre#la#nuca.#Estas#regiones#son#más#sonoras#que#la#posterior.#Se#percuten#de#arriba#abajo#siguiendo#la#
linea#axilar#media#con#el#dedo#pleximetro#colocado#en#los#espacios#intercostales.#Las#bases#están#9º#espacio#intercostal#y#
tienen#amplia#movilidad#inspiratoria.#En#el#lado#drc#se#pasa#de#la#sonoridad#a#la#matidez#del#hígado,#y#en#el#izq#en#la#región#
anterior#timpanismo#del#espacio#de#traube#y#posterior#matidez#esplénica.#!
SONIDOS!OBTENIDOS!POR!LA!PERCUSION!
Las#cualidades#de#los#sonidos#dependerán#de#la#constitución,#el#contenido#aéreo#y#la#tensión#de#los#tejidos.#Hay#3#sonidos#
fundamentales:#
1. Sonoridad#o#claro#pulmonar:#se#obtiene#al#percutir#el#pulmón#aireado.#Es#de#intensidad#fuerte,#tono#bajo,#duración#prolongada,#
se#encuentra#puro#en#la#zona#infraclavicular.#
2. Matidez:#se#obtiene#cuando#se#percute#un#pulmón#totalmente#privado#de#aire#(neumonía,#atelectasia)#o#cuando#entre#el#
pulmón#y#la#superficie#del#tórax#se#interpone#liquido#(derrame),#es#decir#que#hay#una#incapacidad#de#vibrar#o#de#transmitir#las#
vibraciones#respectivamente.#El#sonido#es#de#escasa#intensidad,#tono#alto#duración#breve,#es#idéntico#al#de#la#percusión#de#
órganos#macizos.!
3. Timpanismo:#se#percibe#al#percutir#órganos#de#contenido#aéreo#(intestino#y#estomago).#Sonido#musical#con#intensidad#superior#
a#los#otros#dos#sonidos,#duración#máxima#y#tonalidad#intermedia.#En#el#tórax#está#en#el#espacio#de#traube.!
4. Submatidez:#variación#del#mate#con#mayor#sonoridad#y#más#grave.#En#zonas#del#pulmón#con#menor#aireación#o#cuando#
disminuye#la#lámina#de#pulmón#por#encima#de#un#órgano#sólido.#Ej#submatidez#hepática#5ta#costilla#drc.!
5. Hipersonoridad:#variedad#de#la#sonoridad,#más#fuerte,#más#grave,#tono#más#bajo,#mayor#duración,#pero#sin#el#carácter#musical,#
en#pulmones#hiperaireados#(enfisema,#crisis#de#asma#y#en#neumotórax).!
HALLAZGOS!ANORMALES!
a. Matidez#o#submatidez#
-#Por#condensaciones#del#parénquima#pulmonar#(neumonía#y#atelectasia)#y#grandes#tumores.#Debe#ser#voluminosa#y#superficial,#de#
lo#contrario#se#percibe#como#submatidez.!
-#En#un#derrame#pleural#el#área#de#matidez#adopta#forma#característica,#mayor#altura#en#la#región#lateral#(curva#parabólica#de#
Damoiseau#o#linea#de#Ellis).#La#columna#se#torna#mate#en#toda#la#altura#del#derrame,#y#de#ser#izq#desaparece#el#timpanismo#del#
espacio#de#Traube.#Los#derrames#libres#sufren#modificaciones#con#los#cambios#de#posición#“signo#de#desnivel”#con#el#px#sentado#se#
delimita#y#marca#el#límite#superior#de#la#matidez,#luego#se#repite#la#maniobra#en#decúbito#dorsal#o#ventral,#frente#a#un#derrame#